H Παντάνασσα, καθολικό της ομώνυμης μονής και ίδρυμα του πρωτοστράτορα και καθολικού μεσάζοντα του Δεσποτάτου του Μορέως Ιωάννη Φραγκόπουλου, εγκαινιάστηκε το Σεπτέμβριο του 1428.
Το μνημείο ανήκει στο λεγόμενο ”μικτό τύπο του Μυστρά”, που συνδυάζει τους ρυθμούς της τρίκλιτης βασιλικής με νάρθηκα στο ισόγειο και του πεντάτρουλου σταυροειδούς εγγεγραμμένου ναού στον όροφο. Είναι κτισμένο κατά το πλινθοπερίκλειστο σύστημα, με εμφανή γοτθικά στοιχεία κυρίως στη δυτική όψη και στο κωδωνοστάσιο, στο πλαίσιο των στενών σχέσεων με τη Δύση. Στοές διαμορφώνονταν στη βόρεια και δυτική πλευρά, από τις οποίες σώζεται μόνο η πρώτη, σκεπασμένη με χαμηλούς θόλους και τρούλο στο κέντρο.
Ο αρχικός ζωγραφικός διάκοσμος, του 1430 περίπου, διατηρείται στο υπερώο και στην οροφή του ναού. Πρόκειται για έργο τριών ζωγράφων, που εντάσσεται στη γενικότερη παλαιολόγεια παράδοση, παρουσιάζοντας, παράλληλα, ιδιαίτερη σχέση με τα κοντινά σύνολα του Αφεντικού και της Περιβλέπτου ως προς την επιλογή των παραστάσεων και την τεχνοτροπία. Μορφές ”ογκηρές” κινούνται με ζωντάνια, δύναμη και χάρη, γραφικές λεπτομέρειες πλουτίζουν τις συνθέσεις (στη Βαϊοφόρο τα κτίρια και οι πηγές, τα παιδιά που βγάζουν τα ενδύματά τους), ενώ η χρωματική κλίμακα, με προτίμηση στους φωτεινούς τόνους και η προσπάθεια προοπτικής απόδοσης στα αρχιτεκτονήματα φανερώνουν την επιρροή της τέχνης της Δύσης. Αντίθετα, επαρχιακός είναι ο χαρακτήρας των παραστάσεων στο ισόγειο και στο νάρθηκα, που χρονολογούνται στο 17ο-18ο αιώνα ? εξαίρεση στις μεταβυζαντινές τοιχογραφίες του νάρθηκα αποτελεί το ταφικό πορτραίτο του βυζαντινού άρχοντα Μανουήλ Λάσκαρη Χατζίκη στο νότιο τοίχο, του 1445. Η υψηλή ποιότητα του διακόσμου μαρτυρεί για την Κωνσταντινουπολιτική καταγωγή των ζωγράφων, που συνδύασαν την ντόπια παράδοση με δυτικά δάνεια σε ένα χώρο πολιτιστικής και οικονομικής άνθησης, όπως ο Μυστράς του Πλήθωνα Γεμιστού και των εμπορικών και όχι μόνο σχέσεων με τη Δύση την εποχή αυτή.

Monastery of Pantanassa , Mystra Lakonia

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/ Συντάκτης 5η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων