Το καθολικό της Ι.Μ. Ζάβορδας βρίσκεται στο πλάτωμα που σχηματίζεται στην κορυφή του όρους Καλλίστρατο. Ανήκει στον εγγεγραμμένο σταυροειδή τύπο με χορούς – αθωνικού τύπου- και νάρθηκα. Χτίστηκε πάνω στα θεμέλια παλαιότερου ναού, στον οποίο ανήκουν η βάση της ημικυκλικής αψίδας του Ιερού και οι πλάγιοι τοίχοι, από τον Όσιο Νικάνορα πιθανόν στα 1528. Τιμάται στη Μεταμόρφωση του Σωτήρα.
Η Ι.Μ. Ζάβορδας περιβάλλεται από στοά που απολήγει στη βόρεια πλευρά ατο παρεκκλήσι του Αγ.Αθανασίου, κτίσμα του 18ου αιώνα. Σήμερα, το παρεκκλήσι ανακατασκευάστηκε λόγω κατάρρευσης του, η οποία συμπαρέσυρε στην καταστροφή μεγάλο τμήμα του ζωγραφικού του διακόσμου. Σε αντιστοιχία, υπήρχε στη νότια πλευρά το παρεκκλήσι του Αγ.Ιωάννη Προδρόμου, το οποίο δε σώζεται και στέγαζε τον τάφο του Οσίου Νικάνορα. Στη νοτιοδυτική γωνία του ναού χτίστηκε το 1873 επιβλητικό κωδωνοστάσιο.
Εσωτερικά, ο ναός είναι κατάγραφος με τοιχογραφίες διαφόρων χρονικών περιόδων.Ο αρχικός διάκοσμος που περιλαμβάνει σκηνές από τον ευχαριστιακό και χριστολογικό κύκλο και ολόσωμους αγίους, αποδίδεται στο Θηβαίο ζωγράφο Φράγγο Κατελάνο και πρέπει να φιλοτεχνήθηκαν στα μέσα του 16ου αιώνα. Επιζωγράφιση του τρούλου βεβαιώνεται από δύο κτητορικές επιγραφές, μια του 1592 και μια του 1869 από τον Μανουήλ Ζωγράφο εκ Σελίτζης. Στο δυτικό τοίχο του ναού σώζεται και άλλη επιγραφή, η οποία αναφέρει και άλλη επιζωγράφιση του 1889 από το ζωγράφο Κωνσταντίνο Χατζηνότα εκ Ναούσης. Ο εξωνάρθηκας ιστορήθηκε το 1835 και περιλαμβάνει την παράσταση της Δευτέρας Παρουσίας, αγίους και σκηνές από το βίο και τα θαύματα του Οσίου Νικάνορα.
Monastery of Zavorda, Grevena
The Kathollikon of the monastery of Zavordas monastery is located on the top of the monument Kallistrato. It belongs to the athonite type of triconch cross-in-square with a dome and narthex. It was built on the ruinsof an older monument -as far as the east side is concerned- by Osios Nikanor probably in 1528.It is dedicated to the Transfiguration of Christ. The ambulatory ends to two chapels :in north the chapel of St.Athanasios and in south the chapel of St.Ioanni Prodromou which is now demolished and only the tomb of Osios Onoufrios is preserved. In southwest corner the bell-tower was built in 1873.
The wall paintings are dated in different periods. Scenes fron the Eucharistic Cycle, the Life and Passion of Christ and saints standing life-size were depicted by the painter Fragos Katelanos in the middle of 16th c. A second and third layer in the dome are confirmed by two donor’s inscriptions and were depicted in 1592 and in 1869 by the painter Manouil from Selizi. In the west wall of the nave, another inscription refers to another layer which was depicted by the painter Konstantino Chatzinota from Naousa in 1889. The exonarthex was painted in 1835 and is covered with scenes from the life and miracles of Osios Nikanor, saints and the scene of the Last Judgement.
ΠΗΓΗ: http://odysseus.culture.gr/ Συντάκτης Τσιάπαλη Μαρία, αρχαιολόγος