Η Πανόπεια ήταν αρχαία πόλη της Φωκίδος. Από την Πανόπεια περνούσε ο δρόμος που οδηγούσε στους Δελφούς γιατί πίστευαν ότι από εκεί είχε περάσει ο Απόλλωνας όταν κατευθυνόταν προς την πόλη των Δελφών. Σύμφωνα με την παράδοση είχε κτιστεί από το μυθικό ήρωα Πανωπέα Η πόλη ήταν γνωστή από τα χρόνια του Ομήρου (Ιλ. Β 517) ο οποίος αναφέρει το Σχέδιο, έναν από τους δύο αρχηγούς των Φωκέων στην εκστρατεία της Τροίας, ως ηγεμόνα πολλών ανδρών, με έδρα του ”εν κλειτώ Πανοπήι”, και τον Επειό (Ιλ. Ψ 665, Οδ θ 493) επιδέξιο τεχνίτη του Δούρειου Ίππου. Τον 4ο και τον 3ο αι. π.Χ. η πόλη βρισκόταν σε περίοδο ακμής.
Ο αρχαίος Πανοπέας παρουσιάζει ίχνη κατοίκησης από το 18ο αι. π.Χ. Στα μυκηναϊκά χρόνια (14ος-11ος αι. π.Χ.) διέθετε ισχυρή κυκλώπεια οχύρωση, λείψανα της οποίας σώζονται στη νότια κλιτύ του λόφου της ακρόπολης. Το 346 π.Χ. η πόλη καταστράφηκε από το μακεδονικό στρατό του Φιλίππου Β΄ γι’ αυτό και τειχίστηκε με ισχυρό οχυρωματικό περίβολο λίγο πριν την τελική αναμέτρηση με τους Μακεδόνες στη Χαιρώνεια στα 338 π.Χ. Είναι βέβαιο ότι η πόλη ήταν οχυρωμένη στα ύστερα μακεδονικά χρόνια. Εκτός από την ακρόπολη, τείχος περιέβαλλε και την πόλη του Πανοπέα που βρισκόταν στην πλαγιά του λόφου. Στα ύστερα μακεδονικά χρόνια, οι Ρωμαίοι πολεμώντας κατά του Φιλίππου Ε΄ (198 π.Χ.) είχαν καταλάβει μεταξύ των άλλων πόλεων και τον Πανοπέα που λεηλατήθηκε εκ νέου από το στρατηγό του μιθριδατικού στρατού Αρχέλαο στα 86 π.Χ.
Την εποχή του Παυσανία είχε ήδη παρακμάσει και όπως αναφέρει ο περιηγητής την κατοικούσαν ολιγάριθμοι φτωχοί αγρότες.
Από τον Ηρόδοτο (8,34 κπ) μαθαίνουμε ότι η πόλη καταστράφηκε το 480 π.Χ. από τον στρατό του Ξέρξη, ενώ ο Πλούταρχος (Συλλ. 16) αναφέρει ότι το 86 π.Χ. η πόλη λεηλατήθηκε και καταστράφηκε από τον Σύλλα.
Το 1907 ο Γ. Σωτηριάδης ανέσκαψε στη γειτονική περιοχή κλασικούς τάφους. Το 1959 οι R. Hope Simpson – J. Lazenby περισυνέλεξαν μυκηναϊκά όστρακα (14ος-11ος αιώνας π.Χ.) από την περιοχή και επισήμαναν την ύπαρξη μυκηναϊκων κιβωτιόσχημων τάφων.

Acropolis of Panopeus in Agios Vlasis, Viotia

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/ Συντάκτης Γεωργία Πλιάκου, αρχαιολόγος
https://www.mthv.gr/el/pera-apo-to-mouseio/peripatos-sti-boiotia/haironeia/