Η Κασσώπη βρίσκεται πολύ κοντά στο Ζάλογγο μία απότομη πλαγιά, στο χωριό Καμαρίνα του νομού Πρεβέζης, όπου το 1803 μετά τη συνθηκολόγηση των Σουλιωτών με τον Αλή Πασά, Σουλιώτισσες χορεύοντας πιασμένες χέρι – χέρι και πετώντας πρώτα τα παιδιά τους στο γκρεμό τα ακολούθησαν τραγουδώντας. Η Κασσώπη, πρωτεύουσα της Κασσωπαίας, κτίστηκε πριν τα μέσα του 4ου αι. π.Χ. (340 π.Χ), σε φυσικά οχυρή θέση, σε ένα οροπέδιο με υψόμετρο 550-650 μ., στις πλαγιές του Ζαλόγγου, με σκοπό να προστατεύσει από την εκμετάλλευση των Ηλείων αποίκων, την εύφορη πεδιάδα που απλωνόταν νοτιότερα. Η μεγάλη ακμή της πόλης σημειώνεται τον 3ο αι. π.Χ., όταν κτίζονται τα μεγάλα δημόσια κτήρια και ανοικοδομούνται πολλά σπίτια. Η πόλη είχε δικό της νομισματοκοπείο.
Η ίδρυση της πόλης ήταν το αποτέλεσμα ενός συνοικισμού των διάσπαρτων οικισμών της περιοχής. Κάποια πρώιμα ευρήματα υποδεικνύουν ότι πιθανόν στη θέση της πόλης να προυπήρχε κάποιος μικρότερος οικισμός. Η Κασσώπη απέκτησε οικονομική δύναμη με το εμπόριο, την κτηνοτροφία και τα προϊόντα της εύφορης πεδιάδας του Αχέροντα. Η πόλη είχε δικό της νομισματοκοπείο. Το νόμισμα της απεικόνιζε τον Δία και αετό σε κεραυνό. Η πόλη διατηρούσε πολιτική αγορά, πρυτανεία, δύο θέατρα, ξενώνα, ναούς λατρείας της Αφροδίτης και του Δία Σωτήρα. Γύρω στο 220 π.Χ., η πόλη εντάχτηκε στην Αιτωλική Συμμαχία. Η ευημερία της διήρκεσε μέχρι το 168 π.Χ. Το 167 π.Χ. καταστράφηκε από τους Ρωμαίους με επικεφαλής τον Αιμίλιο Παύλο και εγκαταλείφτηκε οριστικά με την υποχρεωτική συνοίκηση των κατοίκων της στη Νικόπολη, στο τέλος του 1ου αι. π.Χ.
Ο Καθηγητής Σ. Δάκαρης διεξήγαγε ανασκαφή στην Κασσώπη για λογαριασμό της Αρχαιολογικής Εταιρείας, στο διάστημα 1952-55. Αργότερα οι ανασκαφές συνεχίστηκαν από το 1977-78 έως το 1983, με συνεργασία του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων με το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο.
Μέσα στο πολυγωνικό τείχος της αρχαίας Κασσώπης πρωτεύουσας της Κασσωπαίας χώρας, πάχους περίπου 3,50 μ., υπήρχαν περίπου 600 διώροφα σπίτια σε οικόπεδα των 230 τετραγωνικών μέτρων. Όλα διέθεταν μεσημβρινό προσανατολισμό και άρτια κατασκευή και λειτουργικότητα, με κοινό αποχετευτικό διάδρομο και εκπληκτικής κατασκευής σκεπασμένο υπόνομο. Η Κασσώπη ήταν κτισμένη κατά το Ιπποδάμειο σύστημα και διέθετε 20 παράλληλους δρόμους (τους ”στενωπούς”, πλάτους 4,20 μ.), που μεταξύ τους απείχαν 30 μ., και διασταυρώνονταν με τους πλατύτερους δρόμους (τις ”πλατείες”, πλάτους 6 μ.), σχηματίζοντας 60 περίπου οικοδομικά τετράγωνα. Η διαμόρφωση της επηρεάστηκε από το παλαιότερο πρότυπο πόλεως στην περιοχή, την Αμβρακία.
Στον χώρο δέσποζαν το ωδείο, το θέατρο, το πρυτανείο ή καταγώγειο. Το τελευταίο ήταν ένα οικοδόμημα διαστάσεων 30 x 30 μ., διώροφο στις τρεις πλευρές και μονώροφο στην τέταρτη για να μην κρύβει τον ήλιο. Το θέατρο της Κασσώπης κατασκευάστηκε τον 3ο αιώνα π.Χ. είχε χωρητικότητα περίπου 2.500 ατόμων και ίσως χρησιμοποιήθηκε και ως βουλευτήριο. Ήταν το μικρότερο από τα δύο συνολικά θέατρα που υπήρχαν στην πόλη. Το άλλο, που ήταν και το μεγαλύτερο, λόγω φυσικών φθορών είναι σήμερα κατεστραμμένο. Το ”πρυτανείο – δυτική στοά” βρίσκεται στη δυτική πλευρά της αγοράς. Αποτελείται από μία περίστυλη αυλή με 3 x 4 δωρικούς κίονες. Γύρω από την αυλή, διατάσσονται 6 χώροι. Στα ανατολικά υπήρχε στοά με 13 δωρικούς κίονες. Μπροστά εκτείνεται ορθογώνιος υπαίθριος χώρος (τέμενος) με βάθρα και βωμούς. Το συγκρότημα καταστράφηκε το 167 π.Χ.
Η “βόρεια στοά” της αγοράς κατασκευάστηκε την περίοδο του Ηπειρωτικού Κοινού (234/3-168 π.Χ.). Έχει λίθινη πολυγωνική κρηπίδα και η ανωδομία της ήταν πλίνθινη με ξυλοδεσιές. Η βόρεια πλευρά ενισχύεται με 17 αντιρήδες. Στο εσωτερικό υπήρχε κιονοστοιχία με 13 ιωνικούς κίονες. Στην πρόσοψη της ”βόρειας στοάς” αποκαλύφτηκαν 21 λίθινα βάθρα με επιγραφές του 3ου-2ου αι. π.Χ. Η θέση της αγοράς και του δημόσιου χώρου της Κασσώπης είχε άμεση επαφή με την κύρια οδό και με την πύλη του τείχους, θέση που ευνοεί την άνετη πρόσβαση των κατοίκων της υπαίθρου στο χώρο της λειτουργίας του Κοινού.
Το “καταγώγιο” ήταν ένα δημόσιο κτήριο, ξενώνας ή εμπορική αγορά. Αποτελείται από μία ορθογώνια κεντρική αυλή, που περιβάλλεται από τέσσερεις στοές με 7 x 8 οκτάπλευρους πεσσούς με δωρικά κιονόκρανα. Πίσω από τις στοές είναι παραταγμένοι χώροι που δεν επικοινωνούν μεταξύ τους, αλλά μόνο με τις στοές. Υπήρχε και δεύτερος όροφος με εξώστη. Κάτω από το ελληνιστικό καταγώγιο υπήρχε παλαιότερο κτήριο του 4ου αι. π.Χ. Τέλος, μια από τις ιδιωτικές οικίες (”Σπίτι”), που βρίσκεται βορειοανατολικά του Καταγωγίου, αποτελείται από κεντρική αυλή με το προαύλιο, τον ανδρώνα, τον οίκο με το μαγειρείο, τον λουτρώνα και βοηθητικούς χώρους. Καταστράφηκε το 167 π.Χ. και επισκευάστηκε λίγο αργότερα πρόχειρα.

Cassope-Preveza
Ancient Cassope, the capital of Cassopaea, was founded before the middle of the 4th century B.C. in order to protect the fertile valley which stretches to the south, from the exploitation of the Eleian colonists. The city flourished in the 3rd century B.C., when the large public buildings were erected and the private houses rebuilt. In the same period it even had its own mint but its prosperity came to an end in 168-167 B.C., when it was destroyed by the Romans.
The first excavations on the site were carried out between 1952 and 1955 by the Athens Archaeological Society, under the direction of S. Dakaris. A second campain, conducted by the University of Ioannina in collaboration with the German Archaeological Institute, started in 1977-78 and lasted until 1983.
The most important monuments of the site are:
The North Stoa was built in the period of the Epirotan League (234/3-168 B.C.). It had a polygonal stone crepis and the superstructure was built of bricks in a timber frame. The north side of the stoa was supported by 17 buttresses. The interior was divided into two parts by a row of 13 square pillars, and the facade was formed by a colonnade of 27 Ionic columns. In front of the facade were preserved 21 stone bases with inscriptions dated to the 3rd and 2nd centuries B.C.
The Prytaneion and the West Stoa. The Prytaneion is located on the west side of the Agora. It had a central peristyle court with 3 x 4 Doric columns and six rooms arranged around it. On the east side was a stoa with 13 Doric columns while in front of the structure extended an open space (temenos) with bases and altars. The whole complex was destroyed by the Romans in 167 B.C.
The Katagogion was a public building, probably a guests’ quarter, dated to the Hellenistic period. It has a peristyle central court, surrounded by four stoas with octagonal columns (7 x 8). In the back of the stoas are 17 rooms that do not communicate with each other. The building had a second storey with a balcony and was built on top of an earlier structure, dated to the 4th century B.C.
House 5. The house lies to the NE of the Katagogion and consists of a central court, an open courtyard, the men’s quarters (andron), kitchen, baths and subsidiary rooms. It was destroyed by the Romans in 167 B.C. and temporarily repaired afterwards.

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/