Ο ένας από τους τρεις αρχαιότερους ναούς του ιερού της Δωδώνης, που βρίσκονταν γύρω από την ιερή βελανιδιά του Δία, μαζί με την Ιερή Οικία και το ναό της Διώνης, ήταν αφιερωμένος στη Θέμιδα, σύζυγο του Δία, κόρη του Ουρανού και της Γης. Η λατρεία της, που ήταν αρκετά διαδεδομένη στην Ήπειρο, φαίνεται ότι συνέχισε τη λατρεία της προϊστορικής Μεγάλης Θεάς και ιδιαίτερα στη Δωδώνη είναι ευνόητη, γιατί σχετίζεται με τη λατρεία της Γης. Η ταύτιση του ναού (κτήριο Ζ) έγινε με τη βοήθεια μιας μολύβδινης επιγραφής, που βρέθηκε στη στοά του βουλευτηρίου, και στην οποία αναφέρονται μαζί με το Δία, η Θέμις και η Διώνη ως «νάιοι θεοί», δηλαδή σύνοικοι και σύνναοι του Δία. Ήταν, επομένως, οι δύο θεές οι σπουδαιότερες μετά το Δία, πάρεδροι του θεού. Για τη χρονολόγηση του ναού, το μόνο στοιχείο, που μπορεί να αποτελέσει ένδειξη, είναι η χρήση του μαλακού αμμόλιθου για τις παραστάδες του πρόναου, ενός υλικού που είχε χρησιμοποιηθεί επίσης στον αρχαίο ναό της Διώνης, στην Ιερή Οικία των χρόνων του Πύρρου και στη δωρική στοά του βουλευτηρίου. Πιθανότερα χρονολογείται στην περίοδο της Συμμαχίας των Ηπειρωτών (340-232 π.Χ.).
Ο ναός είχε προσανατολισμό ΒΔ-ΝΑ και ήταν απλός στην κατασκευή του, με διαστάσεις 10,30 x 6,25 μ. Ήταν πρόστυλος με τέσσερις ιωνικούς κίονες, και διέθετε πρόναο και σηκό. Μπροστά από το ναό διατηρείται η θεμελίωση μεγάλου βωμού (διαστάσεων 4,20 x 3,30 μ.) και αμέσως ανατολικότερα ένα τετράγωνο βάθρο, όπου θα υπήρχε κάποιο σημαντικό ανάθημα. Όπως δείχνουν τα λαξεύματα, οι ορθοστάτες περιέβαλλαν από τις τέσσερις πλευρές το βωμό, με είσοδο από το μέρος του ναού. Οι εσωτερικές διαστάσεις του ήταν 2,60 x 1,80 μ. Προς τα νοτιοδυτικά του ναού υπάρχει ένα ακόμη μικρό τετράγωνο κτίσμα (κτήριο Η), το οποίο ωστόσο δεν έχει ταυτισθεί ακόμη, και παραμένει άγνωστη η σημασία του, καθώς και ο χρόνος κατασκευής του.

Temple of Themis at Dodoni, Ioannina
Among the three most ancient temples which surrounded the holy oak of Zeus in the Dodoni sanctuary, one is sacred to Themis, wife of Zeus and daughter of Ouranos (heaven) and Gaia (earth). The other two are the Holy Residence and the temple of Dioni. The cult of Themis was widespread in the region of Epirus, presumably as continuation of the cult of the prehistoric Great Goddess; it is obvious to honour her in Dodoni, because it relates to the adoration of the Earth. The temple (Building Ζ) was identified with the help of an inscription set in lead that was found in the gallery of the bouleuterion (council chamber), mentioning Zeus, and referring to Themis and Dioni as ?Naian gods?, i.e. cohabitants and worshipped together with Zeus. In consequence, both goddesses were in hierarchy the most important ?officers? of Zeus, following immediately after the god. The only element that can be used as evidence for the dating of the temple is the use of soft sandstone for the pilasters of the pronaos (anteroom); this material had been also used a) in the ancient temple of Dioni, b) in the Holy Residence in the time of Pyrrhus, the king of Epirus, and c) in the Doric portico of the bouleuterion. The most probable dating is attributed to the period of the Epirote League (340-232 BC).
Oriented from northwest to southeast, the temple was of a simple constructive conception, measuring 10.30 x 6.25m. It was prostyle (frontal colonnade) with four Ionic columns, a pronaos and the cella building. The remains in front of the temple belong to the foundations of a large altar (4.20 x 3.30m) and a square pedestal to the east, which presumably supported a votive offering of significance. The carvings show that the orthostates (upright stanchions) surrounded the altar on all four sides, and access could be granted only from the temple. The internal dimensions were 2.60 x 1.80m. On the southwest of the temple stands a small square edifice (Building Η) not yet identified, so that we still ignore its function and the time of erection.

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/

Εφορεία Aρχαιοτήτων Ιωαννίνων

https://www.dodoni.gr/