Αγία Μαρίνα Η πρωτεύουσα της Λέρου, χτισμένη γύρω από τον ομώνυμο όρμο, υπήρξε το λιμάνι του νησιού πριν το Λακκί. Αποτελείται από τους οικισμούς Αγία Μαρίνα, Πλάτανος και Παντέλι, που διακρίνονται για τα παλιά αρχοντικά σπίτια με πέτρινα ή ξύλινα μπαλκόνια, ασβεστωμένες μάντρες και γραφικά σοκάκια. Στη μία πλευρά της πόλης βρίσκεται το Μπρούζι, το παλιό ρωμαϊκό φρούριο, με αξιόλογα ψηφιδωτά και λείψανα υδραγωγείου. Από την άλλη πλευρά δεσπόζει ο ιστορικός ανεμόμυλος, που φαίνεται να επιπλέει στο νερό. Στην Αγία Μαρίνα συγκεντρώνονται οι περισσότεροι επισκέπτες, απολαμβάνοντας τα μπαρ, τις καφετέριες, τις ταβέρνες και τα καφενεία που βρίσκονται στην περιοχή. Περπατήστε στην πόλη και ανακαλύψτε τα σημαντικά της αξιοθέατα, όπως τον Πλάτανο, όπου θα βρείτε τα εντυπωσιακά αρχοντικά Κονδιόγλου και Αντωνέλλου, γεμάτα πολύτιμα αντικείμενα του 19ου αιώνα. Μην παραλείψετε να επισκεφτείτε το Αρχαιολογικό Μουσείο, που στεγάζεται σε νεοκλασικό κτήριο του 1882 και φιλοξενεί ευρήματα από την προϊστορική εποχή μέχρι τους Παλαιοχριστιανικούς Χρόνους. Επισκεφτείτε το Κάστρο της Παναγιάς στο Παντέλι, με την εκκλησία του 17ου αιώνα και το Εκκλησιαστικό Μουσείο. Στην κορυφή του λόφου Απιτύκι, το κάστρο και οι πέντε ανεμόμυλοι προσφέρουν μοναδική θέα και ιστορική ατμόσφαιρα. Κριθώνι Το Κριθώνι, μεταξύ Αγίας Μαρίνας και Άλιντα, είναι ένα γραφικό χωριό με μικρά εκκλησάκια και όμορφα σπίτια, «κρεμασμένο» στον καταπράσινο λόφο. Η παραλία του με τα ρηχά νερά είναι ιδανική για μπάνιο. Άλιντα Η περιοχή του Κριθωνίου, η τουριστική καρδιά του νησιού, αναπτύσσεται σε καταπράσινο τοπίο κοντά στον Πλάτανο. Δυτικά βρίσκεται η παραλία Κόκκαλη, με το εκκλησάκι του Αγίου Κωνσταντίνου, ενώ νοτιότερα, μετά τον κόλπο της Γούρνας, θα συναντήσετε το εκκλησάκι της Παναγιάς της Γουρλομάτας, τον σημαντικότερο μεσαιωνικό ναό του νησιού. Επισκεφθείτε το Λαογραφικό - Ιστορικό Μουσείο στον Πύργο Μπελένη, που χτίστηκε το 1925-1927, και απολαύστε τα εκθέματα από τη ζωή στο νησί. Μην παραλείψετε τα μοναστήρια των Αγίων Σαράντα και του Αγίου Σωφρονίου για μια γεμάτη ιστορία εμπειρία. Παρθένι Το Παρθένι, χτισμένο σε εύφορη κοιλάδα, κατοικείται από την αρχαιότητα. Δυτικά του αεροδρομίου έχουν βρεθεί λείψανα του ναού της Αρτέμιδος, που χρονολογούνται στον 8ο ή 7ο αιώνα π.Χ. Σύμφωνα με τη μυθολογία, η Άρτεμη έστειλε τις Μελεαγρίδες (αδελφές του Μελέαγρου) στην περιοχή και τις μεταμόρφωσε σε όρνιθες, εξορίζοντας τες στη Λέρο για τον γοερό τους θρήνο μετά τον θάνατο του αδελφού τους. Επισκεφτείτε την εκκλησία της Αγίας Κιουράς, βόρεια του Παρθενίου, με αγιογραφίες από πολιτικούς κρατουμένους της δικτατορίας 1967-1974. Στη συνέχεια, μην παραλείψετε τον Άγιο Ισίδωρο, στην παραλία Κόκκαλη, χτισμένο σε βραχονησίδα κοντά στον αρχαίο ναό. Λακκί Το Λακκί, ένας από τους πιο όμορφους οικισμούς της Λέρου, φανερώνει την κληρονομιά της ιταλικής κατοχής των Δωδεκανήσων μέσα από τη μοναδική του ρυμοτομία, τις δενδροστοιχίες με ευκάλυπτους και τα επιβλητικά κτήρια που θυμίζουν πίνακες του Τζόρτζιο Ντε Κίρικο. Η αρχιτεκτονική του, με στοιχεία art deco, Bauhaus, ενετικών και αναγεννησιακών τάσεων, δημιουργεί μια πρωτοποριακή ατμόσφαιρα. Το Λακκί φιλοξενεί το μεγαλύτερο φυσικό λιμάνι της ανατολικής Μεσογείου, το οποίο κάποτε ήταν έλος και μετατράπηκε σε ναυτικό σταθμό και βάση υδροπλάνων, δημιουργώντας το Portolago. Ένας περίπατος στην πόλη θα σας φέρει κοντά στα πιο σημαντικά αξιοθέατα, όπως την αγορά, τον πύργο Ρολόι, το τελωνείο και το κτήριο της Ναυτικής Διοίκησης. Εδώ λειτουργούσε και η πρώτη κινηματογραφική μηχανή προβολής στην Ελλάδα. Επισκεφτείτε την καθολική εκκλησία του Αγίου Νικολάου, που σήμερα λειτουργεί ως ορθόδοξη, και το ναό του Αγίου Ιωάννη Θεολόγου, του 12ου αιώνα, με τις εντυπωσιακές τοιχογραφίες. Αξιοσημείωτο είναι το μνημείο στη παραλία για τη βύθιση του αντιτορπιλικού «Βασίλισσα Όλγα» το 1943. Τέλος, το Πολεμικό Μουσείο, που στεγάζεται σε υπόγειο καταφύγιο, προσφέρει μοναδικές ιστορικές εκθέσεις και ντοκιμαντέρ για τη μάχη της Λέρου. Ξηρόκαμπος Το παραθαλάσσιο χωριό με θέα στην Κάλυμνο και τα Γλαρονήσια, χαρακτηρίζεται από θαμνώδη βλάστηση και κατηφορική κοιλάδα γεμάτη ελιές και κυπαρίσσια. Αξιοσημείωτο είναι το Κάστρο των Λεπίδων, ηλικίας 2.500 ετών, και η Παναγιά η Καβουράδαινα, χτισμένη στο φιόρδ του Ξηρόκαμπου, ανάμεσα σε δύο βράχια. Η εκκλησία, που λέγεται ότι χτίστηκε το 1796 από Λέριους μαστόρους, συνδέεται με την τοπική παράδοση και την ιστορία των ψαράδων της Καλύμνου. Η παλιά εικόνα της φυλάσσεται στο Εκκλησιαστικό Μουσείο της Λέρου. Γύρω νησιά Kίναρος - Λέβιθα - Φαρμακονήσι. Τα δύο πρώτα βρίσκονται στα ΝΔ της Λέρου, ενώ το τρίτο στα ΒΑ. Όλα φημίζονται για τους ήσυχους, δαντελωτούς κολπίσκους με τα διάφανα νερά, που σας προτείνουμε ανεπιφύλακτα να εξερευνήσετε με σκάφος κατά τις διακοπές σας.