Ο Λευκός Πύργος, το εμβληματικό μνημείο της Θεσσαλονίκης, φιλοξενεί από τις 5 Σεπτεμβρίου 2008 έκθεση αφιερωμένη στη Θεσσαλονίκη, την πόλη που δεν έπαψε ποτέ να είναι πόλη στη μακραίωνη ιστορική παρουσία της και που ήταν ανοιχτή στη συνύπαρξη ανθρώπων με διαφορετική καταγωγή, θρησκεία και κουλτούρα. Η έκθεση διατρέχει συνοπτικά και με πανοραμική ματιά την ιστορία της πόλης από την ίδρυσή της το 316/15 π.Χ. μέχρι τις μέρες μας. Ο στόχος της δεν είναι να υποκαταστήσει τα άλλα μουσεία της πόλης, αντιθέτως, φιλοδοξεί να «συστήσει» τη Θεσσαλονίκη κυρίως στους κατοίκους της και να κεντρίσει το ενδιαφέρον τους για παραπέρα γνωριμία μέσα από τα θεματικά μουσεία και τα μνημεία της.
Η έκθεση σε ένα κηρυγμένο μνημείο αποτελεί εξαρχής δύσκολο εγχείρημα δεδομένου ότι υπάρχει περιορισμός ως προς το εύρος και το είδος των επεμβάσεων που μπορούν να γίνουν, είτε από άποψη επιστημονικής δεοντολογίας είτε από άποψη αντοχών του ίδιου του μνημείου.
Μάλιστα, το εγχείρημα γίνεται δυσκολότερο, όταν το μνημείο είναι οχυρωματικού χαρακτήρα, όπως στην περίπτωση του Πύργου, που σημαίνει αρχιτεκτονική ιδιαιτερότητα και περιορισμένο χώρο.
Στην περίπτωση του Λευκού Πύργου ο εκθεσιακός χώρος είναι 450 τ.μ., μοιρασμένα στο ισόγειο και σε έξι ορόφους. Το ισόγειο και ο 6ος όροφος διαθέτουν μόνο έναν κεντρικό κυκλικό χώρο, διαμέτρου 8,50 μ., ενώ στους υπόλοιπους ορόφους ο κεντρικός κυκλικός χώρος περιβάλλεται από καμαροσκέπαστα δωματιάκια.
Έχοντας ως δεδομένα:
α. την αρχιτεκτονική πραγματικότητα του Πύργου,
β. τον σεβασμό της αρχιτεκτονικής φυσιογνωμίας του μνημείου, την οποία δεν θα έπρεπε να ανταγωνιστεί, ούτε να κρύψει η έκθεση
γ. τον μεγάλο όγκο των πληροφοριών τις οποίες έπρεπε να διαχειριστεί η έκθεση,
η μουσειολογική μελέτη προσανατολίστηκε στη θεματολογική οργάνωση της πληροφορίας, αναπτύσσοντας σε κάθε όροφο ένα θέμα διαχρονικά. Στον κεντρικό χώρο το θέμα παρουσιάζεται συνοπτικά και στα περιμετρικά δωματιάκια αναπτύσσεται περαιτέρω.
Η παρουσίαση γίνεται με χρήση πολυμέσων (βίντεο, προβολές, διαδραστικές και ηχητικές εφαρμογές) και με έντυπες γραφιστικές συνθέσεις (φωτοτράπεζες), ενώ το αρχαιολογικό υλικό είναι ελάχιστο.
Ο Λευκός Πύργος κτίστηκε το 15ο αι., μετά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Οθωμανούς το 1430. Στη θέση του υπήρχε παλαιότερος πύργος της βυζαντινής οχύρωσης της Θεσσαλονίκης, στο σημείο που το ανατολικό τείχος συναντούσε το τείχος της θάλασσας.
Πριν από τη σημερινή ονομασία του ήταν γνωστός ως Πύργος του Λέοντος το 16ο αι. και Πύργος της Καλαμαρίας το 18ο αι., ύστερα έγινε Πύργος των Γενιτσάρων το 19ο αι., όταν στάθμευε εκεί το σώμα των γενιτσάρων, και στη συνέχεια Πύργος του Αίματος, όταν έγινε φυλακή και τόπος εκτέλεσης θανατοποινιτών. Ώσπου το 1883 ο σουλτάνος Αβδούλ Χαμίτ, στο πλαίσιο του εκσυγχρονισμού της αυτοκρατορίας του και της καλύτερης εικόνας της απέναντι στις ευρωπαϊκές δυνάμεις, έδωσε διαταγή να ασπριστεί και από τότε του έμεινε η σημερινή ονομασία.
Μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης το 1912 και την ενσωμάτωσή της στο ελληνικό κράτος, ο Πύργος είχε διάφορες χρήσεις και στους χώρους του φιλοξενήθηκαν η αεράμυνα της πόλης, το εργαστήριο μετεωρολογίας του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου και συστήματα ναυτοπροσκόπων.
Το 1983 ο Πύργος παραχωρήθηκε στο Υπουργείο Πολιτισμού.
Museum of White Tower Thessaloniki
The White Tower is a defensive structure dated to the 15th century. Later, it was used as a guard’s quarters by the Janissaries and as a prison for those who were convicted to death. It was built on the place where an older, Byzantine tower once stood. This Byzantine tower connected the east wall of the fortification of Thessalonike (the part preserved today) with the sea wall, which was demolished in 1866.
The museum in the White Tower contains various collections of sculptures, frescoes, fragments of mosaic floors and wall mosaics, icons, coins, inscriptions, pottery, glass and metal items.
ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/ Συντάκτης Δ. Ναλπάντης, αρχαιολόγος
https://www.lpth.gr/index.php
