Η Καλογερόβρυση βρίσκεται δίπλα στο δρόμο Φύλλων-μονής Αρμά και πολύ κοντά στη μοναδική πηγή της περιοχής από την οποία πήρε και την ονομασία της η θέση. Η περιοχή είναι πευκόφυτη, ορεινή αλλά υπάρχουν και πλαγιές όπου εξασκείται περιορισμένη γεωργία. Ο προϊστορικός οικισμός δεν έχει μεγάλη έκταση και καταλαμβάνει την κορυφή και τη νότια πλευρά χαμηλού λόφου. Η ανασκαφή αλλά και η επιφανειακή έρευνα στη γύρω περιοχή έδειξε ότι η Καλογερόβρυση ήταν ένα μικρό οικιστικό κέντρο στην ορεινή περιοχή της κεντρικής Εύβοιας κατά την πρώιμη και μέση Χαλκοκρατία. Είναι φανερό ότι η περιοχή αυτή δεν ευνοεί την ύπαρξη μεγάλων οικισμών λόγω της περιορισμένης δυναμικότητάς της σε καλλιέργειες. Οι ανασκαφές στο χώρο άρχισαν το 1984 και διήρκεσαν κατά διαστήματα μέχρι το 1991. Ανεσκάφη σε δύο τομείς το μεγαλύτερο μέρος του οικισμού ο οποίος διατηρεί πολύ λεπτές επιχώσεις στην κορυφή και περισσότερες στη νότια πλαγιά. Η Καλογερόβρυση στην Πρωτοελλαδική 1 φαίνεται ότι κατοικήθηκε πολύ αραιά και η χρήση αυτή του χώρου δεν άφησε οικοδομικά λείψανα. Στους χρόνους της ΠΕ 2 υπάρχουν σημαντικά οικοδομικά λείψανα. Πρόκειται για μία περίοδο ακμής κατά την οποία η Εύβοια παρουσιάζεται πυκνότατα κατοικημένη με ένα σύνολο 100 περίπου θέσεων. H Καλογερόβρυση παρουσιάζεται σαν μία αποκεντρωμένη θέση επαρχιωτικού χαρακτήρα, ένας αγροτοκτηνοτροφικός καταυλισμός που πιθανώς κατοικείτο εποχικά. Στην Πρωτοελλαδική περίοδο 1 χρονολογούνται τα παλαιότερα κεραμεικά ευρήματα στο χώρο. Υπάρχουν οι γνωστοί τύποι, όπως οι ταινιοειδείς λαβές και αποφύσεις, οι ψευδολαβές, τα χαρακτηριστικά χείλη τριγωνικής διατομής και το παχύ ερυθρό επίχρισμα. Μία ομάδα κεραμεικής που προήλθε από το κτήριο 1 χρονολογείται στο πρώιμο στάδιο της Πρωτοελλαδική περίοδο 2. Πρόκειται για όστρακα με σχετικά καθαρό και εύθρυπτο πηλό που φέρουν ερυθρό επίχρισμα. Η υπόλοιπη Πρωτοελλαδική κεραμεική χρονολογείται στην ώριμη φάση της Πρωτοελλαδικής περιόδου 2 και πρόκειται για άβαφα χονδροειδή αγγεία με πορώδη πηλό και χρώμα υπόλευκο. Ανήκουν συνήθως σε ανοιχτά βαθιά αγγεία με χείλη τριγωνικής διατομής και σε κλειστά που φέρουν πλατιές ταινιόσχημες λαβές. Η κατοίκηση στην Καλογερόβρυση σταματά για άγνωστο λόγο προς το τέλος της Πρωτοελλαδικής περιόδου 2 και η θέση παραμένει ακατοίκητη μέχρι τα μέσα τουλάχιστον της μεσοελλαδικής περιόδου. Η ερήμωση του οικισμού για αρκετούς αιώνες φαίνεται ανεξήγητη αν δεν συνδεθεί με κάποια σημαντική αλλαγή στις πολιτικοοικονομικές συνθήκες. Μεγαλύτερη οικιστική δραστηριότητα βλέπουμε να υπάρχει στο τέλος της περιόδου και μάλιστα στους μεταβατικούς χρόνους από την Μεσοελλαδική στην Υστεροελλαδική περίοδο. Στην Καλογερόβρυση μία αλλαγή στην οικονομία πρέπει να δείχνει η έντονη οικοδομική δραστηριότητα και η πληθώρα κεραμεικών ευρημάτων. Δύο οικοδομικές φάσεις της ώριμης Μεσοελλαδικής φάσης επισημάνθηκαν στον τομέα Ι, κυρίως δάπεδα και μερικοί κατεστραμμένοι τοίχοι. Το κτήριο 7 διασώζει τέσσερα δωμάτια και είχε χτιστεί πάνω στο κτήριο 13 που χρονολογείται σε πρωϊμότερους Μεσοελλαδικούς χρόνους. Τα υπόλοιπα κτήρια στο χώρο αυτό χρονολογούνται στην τελευταία Μεσοελλαδική φάση. Ανάμεσα στα Μεσοελλαδικά κτήρια βρέθηκαν κιβωτιόσχημοι τάφοι της ίδιας εποχής εκ των οποίων οι δύο ήταν συλημένοι. Οι άλλοι αν και ασύλητοι δεν απέδωσαν κτερίσματα. Οι σκελετοί, καλά διατηρημένοι, ήταν πάντοτε σε οκλάζουσα στάση. Η παρουσία τάφων ανάμεσα σε κτήρια δεν είναι ασυνήθιστο φαινόμενο κατά τη μεσοελλαδική περίοδο. Κτηριακά λείψανα της Μεσοελλαδικής περιόδου βρέθηκαν πολύ λίγα στον τομέα ΙΙ. Τα μόνα αξιόλογα ευρήματα της εποχής αυτής ήταν μία ακέραιη πρόχους και ένα κύπελλο καθώς και τρία χάλκινα αντικείμενα. Το ένα αποτελεί το άκρο λαβίδας με στρογγυλεμένες γωνίας και βρέθηκε σε Μεσοελλαδικό τάφο. Τα άλλα δύο, ένα εργαλείο (σμίλη) και ένα εγχειρίδιο, βρέθηκαν σε Μεσοελλαδικό στρώμα στον οικισμό. Την παλαιότερη μεσοελλαδική κεραμεική (φάση ΙΙΙ) αποτελούν τα μινύεια αγγγεία που χαρακτηρίζουν συνήθως τα πρώιμα στάδια της περιόδου. Στην Καλογερόβρυση όμως τα φαιά μινύεια χρονολογούνται σε πολύ προχωρημένο στάδιο της περιόδου και συναντώνται μαζύ με ένα πλήθος από άβαφα τροχήλατα αγγεία που έχουν καθαρό πηλό. Σποραδικά εμφανίζονται όστρακα που φέρουν αμαυρή διακόσμηση με μαύρο χρώμα πάνω σε ερυθρωπή επιφάνεια. Η νεώτερη Μεσοελλαδική φάση (φάση IV) αντιπροσωπεύεται από τα ίδια περίπου τροχήλατα αγγεία που είναι χαρακτηριστικά της μεταβατικής περιόδου από την Μεσοελλαδική στη Μυκηναϊκή. Μετά την ερήμωση του οικισμού στη διάρκεια της πολυσυζητημένης φάσης Μεσοελλαδικής ΙΙΙ- Υστεροελλαδικής Ι, που πιστεύεται ότι διαρκεί από τα μέσα του 17ου μέχρι τα μέσα του 16ου αιώνα π.Χ., ανάμεσα στα κτήρια κατασκευάζεται ένας ευμεγέθης χτιστός τάφος των πρώϊμων μυκηναϊκών χρόνων που δυστυχώς βρέθηκε συλημένος. Πρόκειται χωρίς αμφιβολία για κάποια σημαντική ταφή. Έχει κατασκευασθεί από μεγάλες ασβεστολιθικές πλάκες που είχαν λαξευθεί προσεκτικά. Οι διαστάσεις του τάφου ήταν 2,25 x 1,05 μ. Κατά την ανασκαφή του αποδείχτηκε ότι είχε συληθεί στο παρελθόν, στο δάπεδό του όμως βρέθηκε ανθρώπινος σκελετός σε ύπτια στάση με τα πόδια συνεσταλμένα. Δίπλα στο σκελετό βρέθηκαν σφοντύλια και ένα κουμπί από στεατίτη, καθώς και ελάχιστα όστρακα πρώιμων μυκηναϊκών χρόνων (βάσεις κυλίκων και λίγα θραύσματα αγγείων). Ο τάφος πρέπει να κατασκευάστηκε για κάποιο σημαίνον πρόσωπο σε μία εποχή που η κατοίκηση στο λόφο είχε σταματήσει, πιθανότατα στην Υστεροελλαδική Ι. Settlement at Kalogerovrysi, Evia The settlement is located in the mountainous area of central Euboea, 15 km from Chalkis, on a low rise surrounded by a pine forest. In the immediate vicinity of the site there are a spring and an old monastery all the area is named from, Kalogerovrysi exactly meaning the spring of the monks. It is unfortunate that the south part of the settlement was recently dispersed by ploughing. Most of the remainder, though, was excavated consisting section I, while section II comprised the northern area and the peak. The excavation began in 1984 and finished in 1991. The remote location, the dense forest and the lack of available land for cultivation seem not to have discouraged the prehistoric population from settling in the area. On the contrary, systematic surveys proved that Kalogerovrysi and its vicinity were in all periods occupied more densely than expected. Although Kalogerovrysi is a site of small extent, the fact that it has been occupied for over 1500 years, however not continually, is striking and arises attention. The very early prehistoric remains of Kalogerovrysi found in the deposits of the peak, but scantily traced elsewhere, are dated with certainty to Early Helladic 1. They are ceramic finds having no chronological correlation to any buildings. In Early Bronze Age 2 the population of Euboia and generally of central and south Greece is suddenly augmented. In the early 3rd millennium BC Kalogerovrysi starts being occupied more intensively and becomes an off-centre “provincial village” probably of seasonal use and mostly depended on husbandry. The EH 1 pottery consists of a completely homogeneous ceramic group. Most sherds are of unpainted or monochrome ware with thick brown or reddish slip and belong principally to open vases of mainly triangular lip and secondarily to closed ones. New ceramic features appear, that would become very popular later, in EH 2, such as the broad tubed handles and the triangular lips. Early Helladic 2 pottery can be divided in two groups: vases of type A (93%) and of type B (7%). Type A ware is of reddish clay and has been slipped with red or brown coating. Most shapes are shallow or medium-sized bowls with in-curved outline. Type B ware becomes very popular in Euboia during the EH 2 and is of whitish porous clay, with coarse surface that bears no burnishing or slipping. Vase shapes include bowls, big or medium-sized open vases with triangular rims, open bowls with carination just under the rim. Closed vessels have low, medium or high necks, sometimes out-curving, such as the hydriai and the much bigger broad-mouthed pithoi with ribbon handles or lugs. In any case Manika 3-Lefkandi I ware is totally absent, implying a gap between late Early and early Middle Bronze Age occupation of the site. The Middle Helladic buildings in sector I have survived ploughing and erosion much better. To B7 belongs a compound construction of four rooms, the walls still standing up to a considerable height; the floor was found covered with tiles, immediate implication of an inclined roof. Part of another paved structure came to light 15m west of B7 with a small-sized cist grave opened in the floor. MH cist graves were found among buildings. Two of them were plundered, while the rest contained no finds. The habit of burying the dead within the settlement has already been observed in other MH sites. In Sector II very few MH debris have survived ploughing, within which a beak-spouted jug, and copper tools consist the more interesting finds. The few copper tools that came to light belong to the first MH phase of Kalogerovrysi (phase III) and comprise a part of a pair of pincers from grave 1, a knife and a thin implement from section II with broad ending, looking like chisel. Minyan is the well-known group of wheel-made pottery that can be found in every early Middle Helladic site. Kalogerovrysi minyan pottery belongs to a later MH stage (phase III), when it coexists with matt-painted ware. Shapes are variable: shallow or medium-sized bowls, plates, open vases of S-shape or carinated profile, kantharoid and pedestaled cups. There is also plain wheel-made pottery of very fine clay of grey surface. Plain ware of phase IV is wheel-made, of fine clay that bears many similarities with the respective group of phase III. Coarse unpainted pottery of phase III-IV is found in both Middle Helladic phases of Kalogerovrysi, in the first being more abundant. Matt-painted specimens are few in Kalogerovrysi; especially, early MH matt-painted ware is very scantily found (phase III), while of later stage are pretty enough (phase IV).       ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr https://www.efaeuv.gr/