Το Κάστρο της Παραμυθιάς («Κάστρο Αγίου Δονάτου») βρίσκεται στα βορειοανατολικά της σύγχρονης πόλης, σε φυσικά οχυρή θέση, με υψόμετρο περίπου 600μ., που ελέγχει τις φυσικές διαβάσεις προς τις κοιλάδες του Αχέροντα και του Καλαμά στα δυτικά και το πέρασμα Ελευθεροχωρίου – Δωδώνης στα βόρεια.
Η ίδρυση του πρώτου οχυρού ανάγεται στην ελληνιστική περίοδο. Τμήμα της αρχαίας αυτής οχύρωσης διασώζεται ενσω-ματωμένο στα κατώτερα μέρη του βυζαντινού και νεότερου κάστρου. Κατά τον 6ο αι. μ.Χ., σύμφωνα με τον ιστορικό Προκόπιο, ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Α΄ έκτισε, στη θέση της αρχαίας οχύρωσης, ένα οχυρό με το όνομα «Άγιος Δονάτος» για την προστασία των κατοίκων της γειτονικής πόλης Φωτικής. Στις αρχές του 15ου αι. το κάστρο αποτελούσε το όριο της επικράτειας του Δεσποτάτου της Ηπείρου, ενώ μετά την πτώση της Παραμυθιάς στους Τούρκους το 1430 αναφέρεται στα επίσημα έγγραφα ως Aidonat Kalesi. Η κατοίκησή του συνεχίζεται έως και τις αρχές του 19ου αι., την εποχή του Αλή Πασά, οπότε και εγκαταλείπεται οριστικά.
Το κάστρο αποτελείται από έναν εξωτερικό οχυρωματικό περίβολο με πολυγωνική κάτοψη, ενισχυμένο με πύργους, και ακρόπολη στα ανατολικά. Στην κατασκευή του διακρίνονται χρονολογικά τρεις τουλάχιστον οικοδομικές φάσεις: Η ελληνιστική, που αποτελείται από μεγάλων διαστάσεων ασβεστολιθικούς δόμους, η βυζαντινή με λίθους, πλίνθους και κονίαμα και η οθωμανική με αργολιθοδομή. Τέσσερις πύλες διευκόλυναν την επικοινωνία με την γύρω περιοχή. Κύρια ήταν η δυτική πύλη, η οποία είναι σύγχρονη της βυζαντινής φάσης των εξωτερικών τειχών, ενώ αρχαιότερη όλων η ανατολική, υπόγεια, κάτω από το ανατολικό τμήμα του αρχαίου τείχους και εν μέρει λαξευμένη στο φυσικό βράχο.
Στον εσωτερικό χώρο του κάστρου σώζονται ερείπια οικιών και διαφόρων άλλων θολωτών χώρων, της εποχής της τουρκοκρατίας: δεξαμενή, συγκροτήματα οικιών και τζαμί.
Στο ανατολικό τμήμα του κάστρου, στο πιο ψηλό σημείο του λόφου, είναι χτισμένη η ακρόπολη, διαστάσεων περίπου 25 x 47 μ., που χωρίζεται με εσωτερικό τείχος ενισχυμένο με τέσσερις πύργους. Στο εσωτερικό της οδηγεί ράμπα στη δυτική πλευρά, που καταλήγει σε πύλη.

Fortress of Paramythia-Castle of Agios Donatos, Thesprotia
The Castle of Paramythia (“Castle of Saint Donatos”) is located northeast of the modern city, in a naturally fortified position (600m. altitude), which controls the natural pathways to the valleys of Acheron and Kalamas to the west and the passage from Eleftherohori to Dodona to the north.
The establishment of the first fortress dates back to the Hellenistic period. Part of this ancient fortification is preserved in the lower parts of the Byzantine and later castle. According to the historian Procopius, during the 6th cent. AD, Emperor Justinian I built a fortress named “St. Donatus”, in the area of the ancient fortification, for the protection of the residents of the nearby town Fotiki. In the early 15th cent. the castle was the border of the Despotate of Epirus. After Paramythia’s fall to the Turks in 1430, the castle is mentioned in official documents as Aidonat Kalesi. The habitation continues until the beginning of the 19th cent., during the time of Ali Pasha of Ioannina, when it was finally abandoned.
The castle consists of an outer fortification wall with polygonal ground plan, strengthened with towers and with a citadel in the east side. At least three construction phases are recognizable: The Hellenistic, consisting of large limestone blocks, the Byzantine with stones, bricks and mortar and the Ottoman with rubble. Four gates facilitated contact with the surrounding area. The main was the gate in the west, which is contemporary to the Byzantine phase of the external walls. The older was the eastern underground gate, beneath the eastern part of the ancient walls and partly carved in the rock.
In the interior of the castle are preserved ruins of houses and various other vaulted spaces of the Ottoman rule era: A tank, house complexes and a mosque.
In the eastern part of the castle, at the highest point of the hill there is the citadel, measuring approximately 25 x 47 m. It is separated by an inner fortification wall reinforced with four towers and a ramp on the west side leading to a gate.

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/ Συντάκτης Κασσιανή Λάζαρη, Αρχαιολόγος

Αρχική