Κάστρο Ηγουμενίτσας,
Η ίδρυση του πρώτου οχυρού στο λόφο κατά τους ύστερους ρωμαϊκούς χρόνους σχετίζεται πιθανότατα με τον υστερορωμαϊκό ~ παλαιοχριστιανικό οικισμό του Λαδοχωρίου, στο μυχό του κόλπου της Ηγουμενίτσας, στα βόρεια όρια του οποίου βρίσκεται.
Ο οικισμός του Λαδοχωρίου φαίνεται ότι εγκαταλείπεται μέχρι τα τέλη του 6ου αι. Παραμένει άγνωστο με ποια μορφή συνεχίστηκε η κατοίκηση στην περιοχή της σύγχρονης πόλης έως τα μέσα του 13ου αι., οπότε η Θεσπρωτία ενσωματώνεται στην επικράτεια του Δεσποτάτου της Ηπείρου.
Το 1294 τμήμα της Θεσπρωτίας, μαζί και η περιοχή της Ηγουμενίτσας, συμπεριλήφθηκε στην τεράστια προίκα που δόθηκε από τον Δεσπότη της Ηπείρου Νικηφόρο στη Θυγατέρα του Θάμαρ για το γάμο της με τον Πρίγκιπα Φίλιππο Ανδεγαυό του Τάραντα. Το 1361, όταν πλέον η Ήπειρος και το Δεσποτάτο κυριαρχούνται από τους Σέρβους του Στέφανου Δουσάν, μνημονεύεται ως Γουμενίτσα σε χρυσόβουλο του τότε Δεσπότη Συμεών Ούρεση Παλαιολόγου.
Από τον 15ο αι. και εξής, περίοδο κατά την οποία η Βενετία ελέγχει μία σειρά εμπορικών σταθμών σε όλο το μήκος της παράκτιας ζώνης της Ηπείρου, η Γουμενίτσα αναφέρεται ως βενετσιάνικος σταθμός και το λιμάνι της χρησιμοποιείται και πάλι ως αγκυροβόλιο και ασφαλές καταφύγιο πλοίων (Porto delle Gοmenizze). Το 1479, μετά το τέλος του πρώτου τουρκοενετικού πολέμου, περιέρχεται στην κυριαρχία των Οθωμανών μαζί με τις υπόλοιπες βενετικές κτήσεις στα παράλια της Ηπείρου. Ακολουθούν δύο ακόμη τουρκοενετικοί πόλεμοι, κατά τη διάρκεια των οποίων οι θέσεις αυτές αλλάζουν συνεχώς κατόχους έως το 1540, οπότε περνούν οριστικά στα χέρια των Οθωμανών.
Η Γουμενίτσα αποτέλεσε σταθμό των επιχειρήσεων του Ιερού Συνασπισμού των ευρωπαϊκών δυνάμεων κατά των Τούρκων, που κατέληξαν στη ναυμαχία της Ναυπάκτου το 1571. Έναν αιώνα αργότερα, το 1685, κατά τη διάρκεια του πέμπτου Τουρκοενετικού Πολέμου, ο βενετσιάνικος στόλος με επικεφαλής το ναύαρχο Μοροζίνι ανατίναξε το τούρκικο οχυρό, που είχε εν τω μεταξύ ανεγερθεί στη Γουμενίτσα, αφού πρώτα μετέφερε στην Κέρκυρα τα 12 κανόνια του.
Το 1798 ο Αλή Πασάς των Ιωαννίνων κατέλαβε την περιοχή της Γουμενίτσας και επιχείρησε να επισκευάσει το μισογκρεμισμένο οχυρό της. Για τον επόμενο αιώνα η Γουμενίτσα θα αποτελέσει ένα καλό αραξοβόλι για τα πλοία που διέσχιζαν το βόρειο Ιόνιο.
Το Κάστρο της Ηγουμενίτσας έχει τραπεζιόσχημη κάτοψη με τεθλασμένη την ανατολική του πλευρά, εμβαδόν 6.209 τ.μ. και συνολική περίμετρο 375 μ.
Τα τείχη έχουν δεχτεί επισκευαστικές επεμβάσεις σε διάφορες χρονικές περιόδους. Ο οχυρωματικός περίβολος στη σημερινή του μορφή είναι χτισμένος με αργολιθοδομή και ασβεστοκονίαμα ως συνδετικό υλικό. Σώζεται κατά τμήματα ως ύψος 6 μ. περίπου και έχει μέσο πάχος 2 μ.
Η κύρια πύλη βρίσκεται περίπου στο μέσον της τεθλασμένης ανατολικής πλευράς και ενισχυόταν από δύο ορθογώνιους πύργους. Ο βορειότερος σώζεται σε ύψος 2,5 μ., ενώ ο νοτιότερος εντελώς αποσπασματικά. Με αντίστοιχους πύργους ενισχύονται και οι υπόλοιπες πλευρές και οι γωνίες του οχυρού. Η επικοινωνία μεταξύ των πύργων και του εσωτερικού της οχύρωσης εξασφαλιζόταν από τοξωτές πύλες, κατασκευασμένες με εναλλασσόμενους λίθους και πλίνθους. Με βεβαιότητα τεκμηριώνεται η ύπαρξη των πύργων στη ΝΑ γωνία, τη νότια πλευρά, τη δυτική πλευρά και τη ΒΔ γωνία της οχύρωσης, ενώ πιθανή είναι η ύπαρξη τριών ακόμη πύργων στο μέσο της νότιας και βόρειας πλευράς, καθώς και στην ΒΑ γωνία της οχύρωσης αντίστοιχα. Σε καλύτερη κατάσταση σώζεται ο πύργος 5, του οποίου έχει διατηρηθεί η θολωτή οροφή. Οι διατάσεις των πύργων ποικίλουν από 3,5 x 4 μ. έως 5,5 x 6 μ.
Κατά μήκος της καλύτερα διατηρημένης νότιας πλευράς υπάρχουν τοξωτές κανονιοθυρίδες.
Το βορειανατολικό τμήμα του κάστρου έκλεινε με διατείχισμα και λειτουργούσε ως εσωτερική ακρόπολη, στο χώρο της οποίας έχει κατασκευαστεί σύγχρονη δεξαμενή, ενώ δεν είναι ορατά άλλα λείψανα κτιρίων στο εσωτερικό της οχύρωσης, εκτός από έναν χώρο ορθογώνιας κάτοψης εφαπτόμενο εσωτερικά στη ΒΔ γωνία του τείχους, που σώζεται ως το ύψος των 1,50 μ.

Fortress of Igoumenitsa, The
The establishment of the first fort on the wooded hill that dominates the modern city of Igoumenitsa, dates back to Late Roman times and is probably related to the Late Roman ~ Early Christian settlement (2nd – 6th cent. AD) excavated in Ladochori plain in the cove of Igoumenitsa bay. From the abandonment of this settlement in the 6th cent. until the middle of the 13th cent., when Thesprotia was incorporated in the territory of Despotate of Epirus, remains unknown if and how habitation continued in the area of the modern city.
The castle is connected with the history of the town of Igoumenitsa from 15th cent. onwards, when the city was a commercial station and one of the outposts of Venice in western Greece, until its final conquest by the Ottomans in 1540. In 1685, the Turkish fort was blown up by the Venetian fleet led by admiral Morosini and a century later was partially rebuilt after its capture by Ali Pasha of Ioannina.
The Castle of Igoumenitsa has a trapezoidal ground plan, covers an area of 6.209 sq.m. and has total perimeter of 375 m.
The walls of the castle had been repaired at various times. The fortification wall in its current form is built with rubble and mortar. It is preserved to a height of about 6m. and has average thickness of 2m. Along its best preserved south side there are arched cannon holes. All sides of the fortification are strengthened with rectangular towers, which communicate with the interior of the castle through arched gates. The northeast side was protected with internal partition wall and operated as a citadel. The main gate of the castle was probably at the eastern side and was protected by two rectangular towers

Συντάκτης
ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/Κασσιανή Λάζαρη, Αρχαιολόγος