Το κάστρο της Ζακύνθου βρίσκεται στην κορυφή του λόφου που υψώνεται πάνω από την πρωτεύουσα του νησιού. Ο λόφος αυτός θα πρέπει να είχε χτιστεί γύρω στα μέσα του 5ου αι. π.Χ. Για τη μεσαιωνική οχύρωσή του δεν υπάρχουν πληροφορίες Η παλαιότερη αναφορά σχετικά με την ύπαρξη οχυρού στη θέση αυτή ανάγεται στο 15ο αι. και προέρχεται από τον κώδικα της μονής του Αγίου Ιωάννου του Προδρόμου : «Η κυρά Κλεώπη η Κοψιδού οπού έκτισε το παρόν μοναστήρι… εις το Κάστρο της παρόν πόλεως Ζακύνθου… 1478 μαγ. 23…» Το κάστρο κατελήφθη και καταστράφηκε από τους Τούρκους το 1479. Το 1503 οι Βενετοί κύριοι της Ζακύνθου, άρχισαν την οικοδόμηση οχυρού, από το οποίο σήμερα σώζεται μόνο ένα τμήμα με εντειχισμένα ανάγλυφα οικόσημα και το φτερωτό λιοντάρι του Αγίου Μάρκου.
Στις 16 Απριλίου 1513, γίνεται ο πρώτος στα νεότερα χρόνια μεγάλος σεισμός της Ζακύνθου, που κατέστρεψε όλα τα σπίτια του κάστρου και του Αιγιαλού και σκότωσε πολλούς ανθρώπους. Το Δεκέμβριο του 1520 κατασκευάζονται νέα τείχη με πύργους, κατά το γαλλικό σύστημα, τα οποία καταστρέφονται το 1521 από νέο σεισμό. Γίνεται φανερό ότι καθ΄όλη τη διάρκεια του 16ου και α’ μισού του 17ου αι., ύστερα από κάθε καταστροφικό σεισμό ή εχθρική εισβολή στο νησί, πραγματοποιούνται κυρίως πρόχειρες, αλλά και κάποιες φορές επιμελημένες επισκευές της οχύρωσης και των κτιρίων του κάστρου της Ζακύνθου.
Μετά την πτώση της Γαληνοτάτης Δημοκρατίας του Αγίου Μάρκου, στο φρούριο από το 1797 ως το 1809, ανεβοκατεβαίνουν οι σημαίες των κατακτητών : το 1797 των Γάλλων Δημοκρατικών, το 1798 των Ρωσοτούρκων, το 1801 των Άγγλων, αλλά και της Επτανήσου Πολιτείας, το 1807 των Γάλλων Αυτοκρατορικών και τέλος το 1809 των Άγγλων., κατά τα πρώτα χρόνια της κυριαρχίας των οποίων υπήρξε και φροντίδα για το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης του κάστρου.
Στις 21 Μαΐου 1864 πραγματοποιήθηκε η ένωση της Επτανήσου με την Ελλάδα. Ο ύπαρχος της Ζακύνθου παρέλαβε από τον Άγγλο φρούραρχο τα κλειδιά του φρουρίου, όπου ανυψώθηκε η ελληνική σημαία. Η αναχώρηση των Άγγλων όμως, έγινε ο πρόδρομος της καταστροφής του φρουρίου που εγκαταλείφθηκε.
Το Ενετικό Φρούριο Ζακύνθου βρίσκεται στη θέση που σύμφωνα με γραπτές μαρτυρίες υπήρχαν τα τείχη της Αρχαίας Ακρόπολης (Ψωφίδας). Οι επαναλαμβανόμενοι μεγάλοι σεισμοί που έπλητταν το νησί κατέστρεφαν και τα οχυρωματικά έργα με αποτέλεσμα να ανακατσκευάζονται συχνά.
Η κατασκευή των τειχών και των οχυρώσεων του Φρουρίου, που έχουν διασωθεί, ολοκληρώθηκε το 1646, όταν proveditor general da mar ήταν ο Io Bapt. Grimani, από Ενετούς μηχανικούς με ντόπιους μαστόρους, με μεγάλη επιμέλεια και ανθεκτικά υλικά. Τότε κατασκευάστηκε και ο κύριος λιθόστρωτος δρόμος, που έφτανε μέχρι τον αιγιαλό, η περίφημη Strada Giustiniana, η Σαρτζάδα, όπως καθιερώθηκε τα νεώτερα χρόνια. Σημαντική επέμβαση για τη συντήρηση κι επισκευή των τειχών, αλλά και των κτιρίων του Φρουρίου, με παράλληλη φροντίδα για το σύστημα ύδρευσης και αποχέτευσης, έγινε από τους ΄Αγγλούς το 1812, όταν ήταν κυρίαρχοι στο νησί.
Τα ορατά μνημεία που αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια των τελευταίων ανασκαφών χρονολογούνται από τη βυζαντινή εποχή έως και την περίοδο της Αγγλοκρατίας.
α. Σωτήρας ή Παντοκράτορας ή “Domo” ή San Salvatore ( Βυζαντινός ναός 12ου αιώνα)
β. Αγ. Φραγκίσκος , τρίκλιτη βασιλική 14ου αιώνα.
γ. Αγ. Βαρβάρα, μονόκλιτη βασιλική.
δ. Αγ. Ιωάννης ο Πρόδρομος,τέλη 15ου αιώνα.
ε. Ναός Υπεραγίας Θεοτόκου Λαουρένταινας
στ. Αγ. Ιωάννης Θεολόγος, 15ος αιώνας.
ζ. Ενετικές φυλακές
η. Ενετική πυριτιδαποθήκη
θ. Γήπεδο άγγλων αξιωματικών
ι. Αγγλικός στρατώνας
ια. Διοικητήριο – στρατώνας.

Castle of Zakynthos Island

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr
ΚΑΣΤΡΟ ΖΑΚΥΝΘΟΥ-ΟΔΑΠ:https://www.odap.gr/wp-content/uploads/demo_products/149_KASTRO_ZAKYNTHOY.pdf