Το Ιστορικό Αρχείο παρέχει τη δυνατότητα στην ακαδημαϊκή κοινότητα πολλών διαφορετικών επιστημονικών πεδίων και στη μαθητιώσα νεολαία από όλη την Ελλάδα, αλλά και στο ευρύ κοινό, να έχουν πρόσβαση σε πολύτιμα ιστορικά τεκμήρια, υπό συνθήκες που πληρούν τις διεθνείς προδιαγραφές. Τα αρχεία είναι ταξινομημένα, καταλλήλως φωτογραφισμένα και ψηφιακά οργανωμένα. H ειδικά διαμορφωμένη αίθουσα ερευνητών επιτρέπει αφενός την πρόσβαση στο ηλεκτρονικό σύστημα αρχειακών και ιστορικών πληροφοριών (ηλεκτρονικό ευρετήριο), αφετέρου την ανάγνωση και αναπαραγωγή τού αρχειακού και βιβλιακού υλικού (μηχανήματα ανάγνωσης, ψηφιοποίησης και εκτύπωσης από μικροφίλμ, φωτοτυπικά κτλ.). Εκτός από την προσφορά στην έρευνα των αρχείων και των συλλογών του, το Ιστορικό Αρχείο φέρνει σε επαφή το κοινό με τα τεκμήρια που διαθέτει, μέσω επιστημονικών εκδόσεων, αλλά και πραγματοποιώντας περιοδικές εκθέσεις στην Αθήνα και σε άλλες πόλεις, παράλληλα με τις μόνιμες εκθέσεις στους εκθεσιακούς χώρους του κτηρίου του. Οι πόρτες του είναι ανοιχτές για ατομικές και ομαδικές επισκέψεις και παρέχονται εκπαιδευτικά προγράμματα για όλες τις εκπαιδευτικές βαθμίδες. Το Ιστορικό Αρχείο στεγάζεται στο Μέγαρο Διομήδη, επί της οδού 3ης Σεπτεμβρίου, ένα κτήριο που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1920 ειδικά για αρχεία και το οποίο αποτελεί το πρώτο οικοδόμημα τέτοιας χρήσης στην Ελλάδα. Από το 2000 έως το 2001 συντελέστηκαν εργασίες ανάπλασης, καθιστώντας το σήμερα ένα από τα πλέον σύγχρονα και εμβληματικά κτήρια αρχείων.