Ο αρχαιολογικός χώρος αποτελεί τμήμα μιας πόλης του βασιλείου της Λυγκηστίδας στην Άνω Μακεδονία που άρχισε να ανασκάπτεται το 1981.Η κύρια φάση ακμής της πόλης ανάγεται στα Ελληνιστικά Χρόνια.Η ελληνιστική πόλη της Φλώρινας βρίσκεται στο νότιο τμήμα της πόλης , στο λόφο του Αγίου Παντελεήμονα . Η κατοίκηση στην περιοχή αυτή φαίνεται ότι ήταν συνεχής από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. ως και τους βυζαντινούς χρόνους, όπως μαρτυρούν κινητά ευρήματα και οικιστικά κατάλοιπα.
Στη βόρεια πλαγιά του λόφου ,στη θέση του πρώην ξενοδοχείου «Ξενία», κοντά στο εκκλησάκι του Αγ. Παντελεήμονα που έδωσε και το όνομα στο λόφο , την περίοδο 1930-1934 διενήργησαν συστηματική ανασκαφή οι Α, Κεραμόπουλλος και Γ.Μπακαλάκης. Αποκαλύφθηκε τμήμα της αρχαίας πόλης , τα λείψανα της οποίας καταστράφηκαν μέσα στη δεκαετία του ’50 με την ανέγερση του ξενοδοχείου. Το 1984 ο χώρος κηρύχτηκε αρχαιολογικός, ενώ οι ανασκαφές τη δεκαετία αυτή έγιναν σε ασυνεχείς, μικρής χρονικής διάρκειας περιόδους, με περιορισμένη χρηματοδότηση(κυρίως του Υπουργείου Μακεδονίας-Θράκης).Το αρχαιολογικό έργο στην περιοχή αυτή εντατικοποιήθηκε την περίοδο 1995-1999 όταν η ανασκαφική έρευνα και η συντήρηση του αρχαιολογικού χώρου εντάχθηκε στο Β’ ΚΠΣ και χρηματοδοτήθηκε από το πρόγραμμα της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας. Την περίοδο αυτή ο ανεσκαμμένος χώρος επεκτάθηκε και άρχισε να εκτελείται συστηματική συντήρηση των αρχιτεκτονικών λειψάνων υπό την επίβλεψη της ΙΖ’ Εφορείας ΠΚΑ, της διευθύντριας Μ. Λιλιμπάκη-Ακαμάτη και του καθηγητή Κλασικής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Ι.Μ. Ακαμάτη. Την ίδια περίοδο εκπονήθηκε και η μελέτη ανάδειξης του χώρου, η οποία υλοποιήθηκε την περίοδο 2002-2005 με την ένταξη του έργου της συντήρησης και ανάδειξης του χώρου στο πρόγραμμα της Περιφέρειας Δ. Μακεδονίας του Γ’ ΚΠΣ .
Ο χώρος περιφραχθηκε, δημιουργήθηκαν προσβάσεις για το κοινό και τα ΑΜΕΑ, φυλάκειο, WC, αποθήκη, κιόσκια ανάπαυσης και τα ευαίσθητα λείψανα στεγάστηκαν.
Οι αποκαλυφθείσες αρχαιότητες εντάσσονται σε μεγάλες οικοδομικές νησίδες , που διαχωρίζονται με βασικούς οδικούς άξονες , πλάτους 3 μ και στενότερους δρόμους ,πλάτους 1-1.50 μ, που δίνουν πρόσβαση στις ιδιοκτησίες Στη διαμόρφωση των οικοδομικών νησίδων μπορεί να διακρίνει κανείς την επιρροή του ρυμοτομικού συστήματος μεγάλων πόλεων της Μακεδονίας.
Οι μεγάλοι οδικοί άξονες γωνιάζουν μέσα στους δρόμους, ώστε να ανακόπτουν τη φορά των κατερχόμενων υδάτων. Μικρότεροι οχετοί μεταφέρουν τα ύδατα από τις αυλές και το εσωτερικό των σπιτιών προς τους δρόμους και τις κεντρικές αποχετεύσεις διαμέσου μικρών ανοιγμάτων στους τοίχους ή συνηθέστερα κάτω από το κατώφλι της εισόδου με τη χρήση καλυπτήριων κεραμίδων οροφής λακωνικού τύπου και μικρών λίθινων πλακών. Την ύπαρξη συστήματος υδροδότησης αποδεικνύει η αποκάλυψη πήλινων αγωγών στους δρόμους.
Στις οικοδομικές νησίδες με τα καλύτερα διατηρημένα αρχιτεκτονικά λείψανα αποκαλύφθηκαν ως και 5 σπίτια, με 3-5 χώρους το καθένα. Οι τοίχοι των σπιτιών , πλάτους 0,45-0,50μ. ήταν κτισμένοι με αδρά διαμορφωμένους λίθους χωρίς συνδετικό υλικό ως το ύψος του ενός μέτρου περίπου .Το υπόλοιπο τμήμα τους ήταν πλίνθινο ,όπως πλίνθινοι ήταν και μερικοί εσωτερικοί τοίχοι .Αρκετοί τοίχοι ήταν επιχρισμένοι με λευκά κονιάματα. Όπου η διαμόρφωση του εδάφους το απαιτούσε ,οι τοίχοι ήταν πλατύτεροι, 0,60- 0,80μ, και υπερυψωμένοι, έτσι ώστε να βοηθούν την ανδηρωτή διάταξη του συνόλου της πόλης. Ορισμένοι από αυτούς τους τοίχους έφεραν και αντηρίδες για τη συγκράτηση των πιέσεων των χωμάτων από τα υψηλότερα επίπεδα. Τα δάπεδα των χώρων ήταν συνήθως χωμάτινα αλλά αρκετές φορές ήταν στρωμένα με κομμάτια κεραμιδιών
Η πόλη καταστράφηκε από πυρκαγιά στις αρχές του 1ου αι. πΧ. πιθανότατα από εχθρικές δυνάμεις, που την εποχή αυτή επωφελούμενες από τις διαμάχες των Ρωμαίων, εισχωρούσαν από βορρά και λεηλατούσαν τα μακεδονικά εδάφη. Κατά τη Βυζαντινή περίοδο στην περιοχή φαίνεται ότι ιδρύθηκε μια εγκατάσταση που θα σχετιζόταν με την οχύρωση της κορυφής του λόφου.
Hellenistic city of Florina
ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr Συντάκτης Δρ Μ. Λιλιμπάκη-Ακαμάτη, Αρχαιολόγος & Λιάνα Γκέλου, Αρχαιολόγος
Greek