Σε μια θέση στρατηγική, πάνω από την παραλία της Σεργούλας και τον οικισμό της Γλυφάδας υψώνεται ο λόφος Παλιόκαστρο. Στην κορυφή του λόφου δεσπόζουν τα λείψανα μιας σημαντικής και ισχυρής οχύρωσης που χρονολογείται στα τέλη του 4ου- αρχές 3ου αι. π.Χ. και ανήκει σε αταύτιστη αρχαία πόλη της αρχαίας Δυτικής Λοκρίδας.
Η επιβλητική οχύρωση κατασκευασμένη από ντόπιο φαιό λίθο, αποτελείται από δύο περιβόλους και σε ορισμένα απόκρημνα και απροσπέλαστα σημεία του λόφου όπου οι βράχοι παρέχουν φυσική οχυρότητα, δεν έχει χτιστεί τείχος. Ο εξωτερικός περίβολος περικλείει μια έκταση με πλάτος 170 και μήκος 300μ. και η τοιχοποιία του είναι εντυπωσιακή αν και σε ορισμένα σημεία είναι άτεχνη και χωρίς ιδιαίτερη επιμέλεια. Στη βόρεια κυρίως πλευρά του διατηρούνται τα θεμέλια μεγάλων ορθογώνιων πύργων. Ανάμεσα στους δύο περιβόλους σε φυσικά άνδηρα υπάρχουν πολλά λείψανα οικοδομημάτων μερικά από αυτά πρέπει να ανήκουν σε εγκαταστάσεις με δημόσιο ή θρησκευτικό χαρακτήρα.
Η εσωτερική οχύρωση περιβάλλει μια έκταση με μήκος 100μ. και πλάτος 55μ.περίπου, έχει σχήμα πολύγωνου. Η τοιχοδομία του εσωτερικού περιβόλου είναι κυρίως ψευδοϊσοδομική με τραπεζιόσχημους λίθους και σε άλλα σημεία πολυγωνική, διατηρείται σε αρκετά καλή κατάσταση και είναι αριστούργημα τεχνικής. Από τους οχτώ ημικυκλικούς πύργους με τους οποίους ενισχύεται, ξεχωρίζουν οι δύο πύργοι που βρίσκονται στα ανατολικά και προστατεύον την πύλη με ύψος 1,75 μ. και πλάτος 80 εκ. που αποτελούσε την κύρια είσοδο της ακρόπολης.
Στο εσωτερικό της ακρόπολης της Γλύφας διατηρούνται λείψανα οικοδομημάτων και ανάμεσα τους ξεχωρίζει η κτιστή δεξαμενή διαστάσεων 7,58 Χ 2,97μ.
Έξω από την οχύρωση, στην πλαγιά του λόφου κυρίως πάνω από τον σύγχρονο οικισμό της Γλύφας, με τη χρήση μεγάλα αναλήμματα με πολυγωνική τοιχοδομία διαμορφώνονται άνδηρα στα οποία εκτείνονται ο αρχαίος οικισμός. Η ανασκαφική έρευνα σε ένα από αυτά άνδηρα στους ΒΑ πρόποδες του λόφου, έφερε στο φως οικιστικά κατάλοιπα που ανήκαν σε μια οικία των ελληνιστικών χρόνων.
Στην περιοχή του αυχένα που συνδέει το λόφο Παλαιόκαστρο με την σύγχρονη εθνική οδό Ναυπάκτου – Ιτέας, έχει εντοπιστεί η νεκρόπολη και σήμερα είναι ορατά λείψανα τάφων.
Σύμφωνα με μια επιγραφή που εντοπίστηκε παλαιότερα στη Γλύφα, στην περιοχή λατρεύονταν η θεά Βασιλεία. Η θεά Βασιλεία υπήρξε ιδιαίτερα δημοφιλής στην περιοχή και μέσα από επιγραφές τεκμηριώνεται η λατρεία της και σε άλλες πόλεις της δυτικής Λοκρίδας όπως η Τολοφώνα(Άγιοι Πάντες) και ο Φύσκος(Μαλανδρίνο).

Glypha-Glyphada, Delphi Fokida
The Palaiokastro hill rises in a strategic position overlooking Sergoula beach and the modern settlement of Glypha. The hilltop is crowned by the remains of an important, strong fortification dating in the late 4th – early 3rd ct. BC and protecting some unknown town of the ancient West Lokris. This imposing fortification, built of local grey stone, consists of two precincts. At some points, where the inaccessible rock-cliffs offer natural defense, no wall was necessary. The outer precinct encloses an area 170m by 300m and its masonry is generally impressive, although in some places it seems rather crude and makeshift. Mostly on its north side the foundations of large rectangular towers are preserved. Structural remains on natural terraces between the two precincts probably belong to public or religious installations.
The inner fortification-precinct, of polygonal ground-plan, encloses an area of 100m by 55m. Its pseudo-isodomic trapezoidal masonry, in places with polygonal stones, is very well preserved and a masterpiece in terms of technique/technical execution. Of the eight semicircular towers reinforcing the circuit two, on the east side, protected the gate (1.75m high and 0.80m wide), which was the main entrance to the citadel. Among the remains of various structures within the citadel we point out a built cistern measuring 7.58m by 2.97m.
Outside the fortification, on the hillside that overlooks the modern village of Glypha, large retaining walls of polygonal stones form terraces formerly occupied by the ancient settlement. Excavations at one of these terraces, at the NE foot of the hill, yielded domestic remains of the Hellenistic period. The ancient necropolis was located on the stretch of land where the Palaiokastro hill lowers to meet the modern Naupaktos-Itea road. Remains of graves are visible in this area. According to an inscription found in Glypha a while ago, the goddess Basileia was worshipped here. Basilieia was particularly popular in this region, since her cult is epigraphically attested in other towns of West Lokris, too, such as Tolofon and Physkos (modern Malandrino).

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/ Συντάκτης Α. Τσαρούχα, αρχαιολόγος