Στο σημερινό λόφο της Αγίας Κυριακής βρίσκεται το φημισμένο ιερό του παλαιότερου -προδωρικού- θεού της περιοχής, του Υακίνθου, και του Απόλλωνος Αμυκλαίου.
Το κολοσσικό κιονόμορφο άγαλμα του Απόλλωνος περιβαλλόταν από τρεις πλευρές από τον λεγόμενο “θρόνο”, ένα επιβλητικό κτίσμα, έργο του Βαθυκλή από την Μαγνησία της Μικράς Ασίας, που χρονολογείται στο τέλος του 6ου αιώνα π.Χ. Στοές και δωμάτια αποτελούσαν το ιδιόμορφο αυτό κτίσμα (στωικό οικοδόμημα-βωμός), με το εσωτερικό περιστύλιο για την παρακολούθηση των τελετουργιών γύρω από τον τάφο-βωμό του Υακίνθου, που ήταν ταυτόχρονα και βάθρο του κολοσσικού αγάλματος του Απόλλωνος.
Στον χώρο υπάρχει ανάλημμα, περίβολοι και ίχνη θεμελίων από διάφορες περιόδους και ένας κυκλικός βωμός.
Αρχιτεκτονικά μέλη μεικτού ρυθμού, δωρικού και ιωνικού εκτίθενται στο Μουσείο Σπάρτης.
Το Αμυκλαίον ακμάζει σε όλες σχεδόν τις φάσεις της προϊστορικής περιόδου. Οι ανασκαφές έδειξαν την ύπαρξη οικισμού της Μεσοελλαδικής περιόδου (2000-1600 π.Χ.) πάνω στο λόφο. Κατά την Μυκηναϊκή εποχή (1600-1100 π.Χ.) η θέση παίρνει λατρευτικό χαρακτήρα, όπως πιστοποιούν τα πολυάριθμα ειδώλια που ήλθαν στο φως. Από την Αρχαϊκή έως και την Ρωμαϊκή περίοδο, το Αμυκλαίον αποτελεί σημαντικό πολιτικό και θρησκευτικό κέντρο της Σπάρτης. Η σημαντικότατη σπαρτιατική γιορτή Υακίνθια που τελείται στο Αμυκλαίον συμβολίζει την πολιτική συμφιλίωση της Δωρικής Σπάρτης (Απόλλων) με τον προδωρικό πληθυσμό των Αμυκλών (Υάκινθος).
Πρώτος ανασκαφέας του ιερού ήταν ο αρχαιολόγος Χρ. Τσούντας, το 1889-90, ο οποίος αποκάλυψε κτιστό ανάλημμα και τον περίβολο του ναού. Στα ΝΔ της νεώτερης εκκλησίας της Αγίας Κυριακής ανασκάφηκε ημικυκλικό θεμέλιο με ορθογώνια κατασκευή στο εσωτερικό, που ο Τσούντας θεώρησε ως βάθρος του αγάλαμτος του Απόλλωνος.
Η ανασκαφή συνεχίστηκε το 1904 από τον Α. Furtwaengler και τον αρχιτέκτονα E. Fiechter (1904), και το 1907 από τον Α. Σκιά, ο οποίος μετακίνησε την εκκλησία της Αγίας Κυριακής για να συμπληρωθεί η ανασκαφή και να ελευθερωθούν τα αρχιτεκτονικά μέλη του θρόνου. Κατά την ανασκαφή αυτή εξακριβώθηκε ότι ο θρόνος βρισκόταν κάτω από το εκκλησάκι της Αγίας Κυριακής. Η ανασκαφή συνεχίστηκε το 1924 από τον E. Buschor και τον W. von Massow και επιβεβαιώθηκε η χρήση του χώρου ως λατρευτικού ήδη από τα ύστερα μυκηναϊκά χρόνια. Πολλά αρχιτεκτονικά μέλη από τον “Θρόνο” του Βαθυκλέους αναγνώρισε, ταύτισε και δημοσίευσε ο ΄Α. Δεληβορριάς το 1968.

Amyklaion and Sanctuary of Apollo Amyklaios, Lakonia
The site of Amyklaion flourished in almost all the periods of the prehistoric era. From the Archaic until the Roman period it was the second in importance political and religious centre of Sparta. The most important Spartan festival, the Hyakinthia, which took place at Amyklaion, symbolises the political reconciliation of Doric Sparta (Apollo) with the Achaian population of Amyklai (Hyakinthos).
The sanctuary was excavated in 1890 by the Greek archaeologist Chr. Tsountas. Later, excavations were carried out by A. Furtwaengler and the architect E. Fiechter (1904), by A. Skias and E. Fiechter (1907), and by E. Buschor with W. von Massov (1925). Many architectural parts from the “Throne” of Bathykles were recognised and published by Prof. A. Delivorrias, in 1968.
The most important monuments on the hill of Hagia Kyriake at Amyklai are:
The Acropolis of Amyklai and the Temenos of the Sanctuary of Apollo and Hyakinthos. Preserved at the site are the retaining wall, circuit walls and traces of foundations dating to various periods, and a circular altar.
The Throne of Apollo Amyklaios. Stoa-like building or altar, which surrounded on three sides the colossal column-shaped statue of the god. It was decorated with relief representations and plastic compositions. The tomb-altar of the local god or hero Hyakinthos was used as the pedestal of the statue. Architectural parts of a composite style, both Doric and Ionic, are exhibited in the Sparta Museum. It is an exquisite work of Bathykles, an artist from Magnesia of Asia Minor, dated to the Archaic period.

ΠΗΓΗ:http://odysseus.culture.gr/